Yukarıdaki âyet ve hadisler bize, Allah Teâlâ ve elçisinin emirlerine
uymanın farz olduğunu göstermektedir. O halde Rasûlullah -sallallahu aleyhi
ve sellem-'in sünnetine, tıpkı azı dişlerimizle sıkarcasına sarılmak ve onlara
göre hareket etmek gibi, râşid halifelerin sünnetine uymak da farzdır.
Yine, Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem-'in üç asrı da tezkiye ettiğini
görüyoruz. Bunlar sahâbe, tâbiîn, dört mezhep imamı ve hatta sünen sahipleri
Buhârî, Müslim, Ebû Dâvûd, Tirmizî, Nesâî, İbn-i Mâce ve diğerlerini bağrından
çıkarmış hayır asırlarıdır.
Bu nedenle bizim için, bütün işlerimizde ve özellikle de akîdeye ilişkin
meselelerde, o güzide şahsiyetlerin hak yoluna uymak gerekir. Çünkü onlar
derece derece saâdet asrına yakın olan şahsiyetlerdi ve ilk kaynaktan
beslenmişlerdi.
Artık bundan sonra, nübüvvet pınarını terkedip de, aklını naklin önüne
alan mantıkçı, felsefeci ve kelâmcıların peşinde gitmek nasıl câiz olabilir? Çünkü
bütün bu gruplar dîni zorlaştırmış ve içinden çıkılmaz girift bir duruma
sokmuşlardır.
İşte elinizdeki bu kitap, Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem-'in övdüğü
bir asırda yaşayan, müslümanlar arasında önemli bir yere sahip olan dört
imamın kimler olduğunu ve akîdelerini konu edinmektedir. Şüphesiz fıkıhta
taklit ettiğimiz bu müstesnâ şahsiyetleri, akîdede de taklid etmemiz gerekir.
İşte "Dört Mezhep İmamının İtikadı" adındaki bu eseri, önerdiğimiz akîdeyi
öğrenmek için yayımlıyoruz.
Bu eserin Türkiye'de yayımlanması için izin ve yardımlarını esirgemeyen
yazara ve onun yayıncısına burada teşekkür etmeyi bir borç biliyoruz.
Son söz olarak, Kur'an'a sarılmayı ve Sünnet'i yaşamayı,günü geldiğinde
yeryüzünde hükmünün hakim kılındığını görmenizi nasip etmesini Allah
Teâlâ'dan diliyoruz.

1 Buhârî ve Müslim

"Ey îmân edenler! Allah'tan korkun ve doğru söz söyleyin ki, Allah
işlerinizi düzeltsin ve günahlarınızı bağışlasın.Kim, Allah'a ve elçisine itaat
ederse, şüphesiz o büyük bir kurtuluşa ermiştir."2
Ebu Hanife'ye -Allah ona rahmet etsin- göre dînin esasları konusunu
araştırmak için geniş bir doktora tezi hazırladım. Bu tezin girişine diğer üç
imamın (Mâlik, Şâfiî ve Ahmed b. Hanbel) akîdelerinin bir özetini koydum. Bazı
fazilet ehli dostlar, bu üç imamın akîdesini ayrı bir kitap halinde düzenleyip
dört imamın akîdesini tamamlamamı istediler. Ben de bu vesileyle, İmam Ebu
Hanife'nin tevhid, kader, îmân ve sahâbe hakkındaki akîdesi ile kelâm
hakkındaki görüşlerini genişçe ele almama rağmen, bu kitapçığa eklemeyi
uygun gördüm. Bu amelin, Allah Teâlâ'nın vechi kerîmine uygun olmasını,
O'nun kitabının yolunda ve elçisi Muhammed -sallallahu aleyhi ve sellem-'in
sünneti üzere yaşamada hepimizi muvaffak kılmasını Allah Teâlâ'dan dilerim.
Allah Teâlâ, her niyeti hakkıyla bilendir. Allah Teâlâ (dost olarak) bize
yeter. O, ne güzel vekildir.
Duâlarımızın sonu; hamd ancak âlemlerin Rabbi olan Allah'adır.

Muhammed b. Abdurrahman el-Humeyyis

1 Nisâ Sûresi: 1
2 Ahzâb Sûresi:70-71

1. BÖLÜM
Dört mezhep imamının, îmân konusu dışında, dînin esasları
konusunda itikatlarının aynı olduğunun açıklaması:
Dört mezhep imamının (Ebu Hanife, Mâlik, Şâfiî ve Ahmed b. Hanbel)
itikadı, Kitap ve Sünnet ile gelen, sahâbe ve onlara güzellikle uyan tâbiîn'in
itikadıdır. Allah'a hamdolsun, dört imam arasında dînin esaslarında hiçbir ihtilaf
yoktur. Aksine onlar, Allah'ın sıfatlarına, Kur'an'ın, Allah'ın kelâmı olduğuna ve
yaratılmış (mahluk) olmadığına îmân etme ve îmânın da kalp ile dilin tasdiki
olması gerektiği konusunda ittifak etmişlerdir. Hatta onlar, kelâmcılardan ve
Yunan felsefesinden etkilenen Cehmiyye ve kelâmcı ekolleri reddetmişlerdir.
İbn-i Teymiye -Allah ona rahmet etsin- bu konuda şöyle der:
"...Allah'ın kullarına olan rahmetiyle, dört imam ve başkaları gibi, ehl-i
sünnet imamları, bu ümmetin sadık bir dili olmuşlardı. Bu imamlar, Cehmiyye ve
benzeri kelâmcıların Kur'an, îmân ve Allah'ın sıfatları hakkındaki görüşlerini
reddediyorlardı.Onlar,selefin inandığı gibi,Allah'ın âhirette görüleceği,Kur'an'ın
Allah'ın kelâmı olduğu ve mahluk olmadığı, îmânda kalp ile dilin tasdikinin
olması gerektiği hususunda ittifak etmişlerdir."
1

İbn-i Teymiye -Allah ona rahmet etsin- yine şöyle der:

1 Kitâbu'l-Îmân; sayfa:350-351, Tâlik: Muhammed Herrâs

"Meşhur imamların hepsi, Allah Teâlâ'nın sıfatları olduğunu kabul
ederek şöyle demişlerdir: Kur'an Allah'ın kelâmıdır, mahlûk değildir
(yaratılmamıştır). Allah âhirette görülecektir. Bu, sahâbe, tabiîn, ehl-i beyt ve
Mâlik b. Enes, Sevrî, Leys b. Sa'd, Evzâî, Ebu Hanife, Şâfiî ve Ahmed b. Hanbel
gibi onlara uyan imamların mezhebidir."
1

Şeyhulislâm İbn-i Teymiye'ye, İmam Şâfiî'nin itikadı hakkında
sorulduğunda, o şu cevabı vermiştir:
"Şâfiî ve Mâlik, Sevrî, Evzâî, İbn-i Mübârek, Ahmed b. Hanbel ve İshak b.
Rahaveyh gibi ümmetin ilk müslümanlarının itikadı, Fudayl b. İyâd, Ebu
Süleyman ed-Dârânî, Sehl b. Abdullah et-Tesettürî ve başkaları gibi, örnek
alınan ve kendilerine uyulan âlimlerin itikadıdır. Zirâ imamlar ve benzerleri
arasında dînin esasları konusun

 Kitap hakkında kısa bilgi: Bu kitap, dört mezhep imamı Ebu Hanife, Mâlik, Şâfiî ve Ahmed b. Hanbel’in Allah hepsine rahmet etsin itikadının açıklamasını içermektedir. Bu dört imamın akîdeleri de Kur’an ve Sünnet’in işâret ettiği, sahâbe ve onlara güzellikle uyan tâbiînin üzerinde bulundukları akîdedir. Bu imamlar arasında Allah’a hamd olsun dînin esasları konusunda hiçbir görüş ayrılığı yoktur. Aksine onlar, Allah Teâlâ’nın sıfatlarına îmân, Kur’an’ın, Allah’ın kelâmı olduğu ve mahluk olmadığı, îmânın, kalp ve dilin tasdiki ile olması gerektiği konusunda hemfikirdirler. Hatta onlar, Yunan felsefesinden ve kelâmcı ekollerden etkilenen Cehmiyye gibi kelâmcılara karşı durmuşlar ve onları reddetmişlerdir.