مقدمه ................................ ................................ ................................ ..........................4
اهميت خانواده در اسلام ................................ ................................ .........................6
هدف از تربيت نوجوان در اسلام ................................ ...........................................8
اهتمام دادن به بچه قبل از به دنيا آمدن ................................ ................................9
توجه به بچه در دوران جنيني ................................ .............................................10
توجه كردن به فرزند بعد از ولادت ................................ ......................................11
1 -بشارت دادن و تبريك گفتن در وقت ولادت بچه................................................11
2 -اذان گفتن در گوش نوزاد.....................................................................................12
3 -تحنيك كردن «دهان نوزاد را باز كردن و شيرين كردن».......................................12
13...............................................................................................................نامگذاري- 4
14....................................................................................................................العقيقه- 5
6 -تراشيدن سر بچه و به اندازه موهايش صدقه دادن................................................15
7 -ختنه كردن.............................................................................................................16
توجه به بچه در شش سال اول زندگي ................................ ...............................19
توجه به بچه بعد از شش سالگي ................................ .........................................24
الف) خدا را به روش بسياري ساده به بچه شناساندن................................................24
ب) بعضي از احكام واضح و روشن و حلال و حرام را به طفل يا دادن...................25
ج) تلاوت قرآن را به بچه تعليم دادن.........................................................................26

2 گذري بر تربيت فرزندان در اسلام
د) حقوق والدين را به بچه تعليم دادن.......................................................................27
ه) بچه بايد به الگوهاي بزرگ اسلام اقتدا كند...........................................................28
و) آداب اجتماعي را به بچه ياد دادن..........................................................................30
ز) اعتماد به نفس و احساس مسئوليت را در طفل به وجود آوردن...........................30
توجه كردن به فرزند در مرحلة نوجواني ................................ ...........................33
خطاها و اشتباهات مربيان ................................ ....................................................34
1 -مخالف بودن گفتار مربي با كردارش.....................................................................34
2 -نداشتن توافق پدر و مادر بر يك روش در تربيت................................................35
3 -رها كردن بچه كه طعمه تلويزيون شود.................................................................35
4 -مسئوليت تربيت و پرورش را به خدمتگزار بچه سپردن....................................36
5 -اظهار عجز و ناتواني كردن از تربيت بچه.............................................................37
6 -زيادهروي در تنبيه و تشويق..................................................................................38
7 -كنترل كردن بيش از حد بچه.................................................................................39
8 -بچه را بر عدم اعتماد به نفس و خود را حقير شمردن پرورش دادن....................40

خداوند تبارك و تعالي ميفرمايد:

[74 :الفرقان [
«مؤمنان كسانيند كه ميگويند: پروردگارا! همسران و فرزنداني به ما عطا فرما كه باعث
روشني چشمانمان گردند و ما را پيشوا و قدوة پرهيزگاران بگردان».
و ميفرمايد:



[6 :التحريم [
«اي مؤمنان! خود و خانوادة خويش را از آتش دوزخي برحذر داريد كه هيزم آن انسانها و
سنگها است فرشتگاني بر آن مأمورند كه خشن و بسيار سختگير و زورمند هستند و در آنچه
به آسمانها دستور داده ميشود نافرماني نميكنند و همان چيزي را انجام ميدهند كه بدان
مأمورند».
از ابوهريره نيز روايت شده است كه: پيامبر خدا فرمودند: (هرگاه كه انسان مرد
پروندة اعمالش بسته ميشود. مگر سه چيز نباشد: صدقة جاريه مانند ساختن مسجد،
جاده و غيره، علميكه داراي نفع و فايده باشد و نفع آن به ديگران برسد و فرزند
1 صالحيكه براي ايشان دعاي خير كند)F0
.

________________________________
1 -به روا

الحمدالله رب العالمين والصلاة والسلام علی أشرف الأنبياء والمرسلين وعلی آله وأصحابه
أجمعين!
بسيار بر سر زبان مردم جاريست و گفته مـي شـود كـه فـلان دولـت، دولتـي قـوي و
نيرومند است و فلان امت، امتي توانا و داراي مقامي والاست و كسي فكر نميكنند كه بـا
چنين دولتي به علت توان و قدرت فوقالعادهاش بجنگند.
يكي از پشتوانههاي اين نيروها، قدرت اقتصادي، نظامي، علمي و فرهنگي ميباشـد و
از همة اينها مهمتر، قوت و نيروي بشري است؛ زيرا نيرو و قدرت بشري، اساسي است
كه نيروهاي ديگر مبتني بر آن هستند. اسلحه هر چند پيشرفته و متنوع باشد تـا وقتـي كـه
كسي نباشد آن را به كار ببرد و از آن استفاده كند، نفعي ندارد. اموال و داراييها نيـز هـر
چند زياد باشد، اگر كسي نباشد كه آن را به كار بيندازد و آن را در جهتهـاي صـحيح و
درست بكار ببرد بدون فايده ميباشد مادام از اين جهت ميبينيم كه امـت هـاي ديگـر بـه
آماده كردن افراد و رشد و پرورش دادن فرزندان و آمـاده كـردن امكانـات آنهـا اهتمـام
خاصي دادهاند تا براي مردم و وطنشان خدمتگزاراني باشند و بدانها خدمت كنند.
شايسته است مسلمانان هم به تربيت افراد و فرزندان خود اهتمـام ورز نـد و بـدان هـا
توجه كنند تا به آن درجه از خيريت و خوب بودن برسند كه امت اول محمد رسـيدند :
خوب بودنيكه خداوند آنها را وصف ميفرمايد به اينكه:

[آلعمران: 110[
«شما خوبترين امتي بوديد كه به سود مردم آفريده شديد از آن جهت كه امر به معروف و
نهي از منكر ميكنيد».

مقدمه 5
بعضي خوب بودنشان به خاطر اعمالشان و انجام كار دعوت و دستور به معروف
دادن و نهي از منكر كردن است نه چيز ديگر و لازم است مسلمانان خودشان را از اين
گودال و سقوطيكه به آن دچار شدند و شأن و منزلت خود را گم كردند بيرون آمده و
بيدار شوند تا حال و وضعيت آنها نيز مانند ساير امتهاي ديگر نشود. همانطور كه
رسولاالله از آن خبر داده و فرموده است. (نزديك است كه امتهاي ديگر بر شما حمله
كنند همانطور كه خورندگان بر خوراك حمله ميكنند. فردي از آن ميان گفت: آيا از كم
بودن تعداد ماست؟ فرمود: بلكه تعداد شما زياد است ولكن خس و خاشاك و آشغال
هستيد. مانند خس و خاشاك بالاي آب و خداوند، ترس و هيبت شما را از دل
دشمنانتان بيرون ميآورد و خداوند در دلهايتان وهن قرار ميدهد. يكي گفت: يا
رسولاالله! وهن چيست؟ پيامبر فرمودند: حب و دوستي دنيا و كريه و ناپسند دانستن
1 مرگ و يا از مرگ بيزار بودن و به دنيا چسبيدن 1(F
.

اهميت دادهاند. از جمله كسانيكه از وظيفة والدين در برابر فرزندانشان سخن گفتهاند
ابوحامد الغزالي ميباشد كه فرمودند: بدانكه بچه امانتي است در نزد والدين و قلب
پاكش جوهري ساده و پاك است و از هر گونه نقشي و صورتي خاليست و پذيرايي هر
گونه نقشي ميباشد و به هر جهت رانده شود تمايل پيدا ميكند. اگر خير و خوبي را به
او ياد دهند به آن عادت ميكند و پدر و مادرش در هر دو دنيا سعادتمند ميشوند و هر
انساني ميتواند معلم و مربي او باشد و اگر شر و بدي به او ياد داده شود بدان خوي
ميگيرد و عادت ميكند و اگر مانند بهائم و حيوانات رها شود بدبخت و نابود ميشود
در نتيجه گناهش بر گردن ولي و پدر و مادر ميباشد. پس واجب است كه آن را
نگهداري كنند و ادب نمايند و اخلاق خوب و شايسته را به او تعليم دهند و او را از
رفقاي سوء و بد حفظ كنند و خوشگذراني و تنعم را جز عادتش نكنند و اسباب رفاه و
خوشگذراني را در نزدش محبوب نگردانند؛ زيرا وقتيكه بزرگ شد عمر شريفش در به
1 دست

موضوع اين كتاب نيز گامي است كه بدين منظور برداشته شده است.